รู้จักกับเกเตอร์ (Gaiter) และการเลือกซื้อ
สวัสดีครับ เพื่อนผู้มีใจรักในการเดินทาง เดินป่าแค้มปิ้ง ทุกท่าน วันนี้ผมจะนำอุปกรณ์ตัวนึงที่นักเดินทางบ้านเราส่วนใหญ่คงจะไม่ค่อยคุ้นหูกันเท่าไหร่นัก มานำเสนอครับ เจ้าอุปกรณ์ตัวนี้ก็คือ Gaiter ที่คนไทยบ้างก็เรียก เกเตอร์ บ้างก็เรียก ไกเตอร์ แต่ผมได้ลองไปฟังการออกเสียงของฝรั่งมา เค้าจะออกเสียงว่า เกเตอร์ กัน เพราะฉะนั้นผมก็จะเรียกตามต้นตำรับว่า เกเตอร์ละกันครับโดยในบทความนี้ผมจะเล่าให้ฟังว่ามันคืออะไร เอาไว้ทำอะไร เลือกซื้ออย่างไร และใช้ยังไงครับ ลองมาดูกันที่ละหัวข้อกันเลย
เกเตอร์ (GAITER) คืออะไร ?
ถ้าพูดภาษาชาวบ้านๆ สั้นๆ ง่ายๆ มันก็คือปลอกหุ้มสำหรับกันสิ่งไม่พึงประสงค์อย่างเช่น หิมะ น้ำ เศษหิน กรวด เข้าไปในรองเท้าเรานั่นเองครับ บางคนก็จะเกิดความสงสัยว่า ปกติก็ใส่รองเท้าอยู่แล้ว มันจะมีอะไรเข้าไปได้ยังไงกัน … เข้าได้ครับ ก็เข้าทางด้านบนตรงที่เท้าเราสวมเข้าไปในรองเท้านั่นแหละครับ ยังไงรองเท้ามันก็ต้องมีช่องด้านบนแน่นอน เพราะถ้าไม่มีเราจะเอาเท้าเข้าไปใส่ในรองเท้าได้ยังไง
ผมยกตัวอย่างสถานการณ์อย่างเช่น เวลาที่เดินบนพื้นที่เป็นทรายแบบที่รองเท้าจมลงไปทั้งข้าง ทรายก็จะไหลเข้ารองเท้า และเวลาที่เดินบนหิมะ เราย่ำลงไปแล้วเท้าเราจมลงไป พวกหิมะก็จะเข้าไปอยู่ในรองเท้า แล้วก็จะละลายเป็นน้ำด้านในรองเท้า ถ้าอากาศเย็นมากๆ ก็จะเป็นอันตรายต่อเท้าของเราได้
เกเตอร์ (GAITER) ต่างกับถุงกันทากอย่างไร ?
หลายๆท่านอาจจะสงสัยว่า มันก็คลุมขาเหมือนกัน แล้ว เกเตอร์ มีความแตกต่างกับถุงกันทากอย่างไร ใช้แทนกันได้ไหม … ก็ต้องตอบว่าไม่ได้ครับ เพราะโดยวัตถุประสงค์การใช้งานแตกต่างกัน ทำให้การออกแบบแตกต่างกันด้วย
อย่างทีี่เล่าให้ฟังไปแล้วว่า เกเตอร์ออกแบบมาเพื่อป้องกันหิมะ กรวด หินทราย เข้ารองเท้า จึงมักจะทำจากวัสดุที่กันน้ำได้ และจะคลุมรองเท้าลงมา จะมีสายรัดร้อยเข้าไปใต้พื้นรองเท้า เพื่อยึดเกเตอร์ให้มั่นคงขณะเดินไปกับรองเท้า ในขณะที่ถุงกันทากจะทำหน้าที่คลุมเพื่อป้องกันทาก ไม่ให้ทากมุดผ่านช่องเล็กช่องน้อยของกางเกง หรือถุงเท้าเข้าไปดูดเลือดเราได้ เพราะฉะนั้นถุงกันทากไม่จำเป็นต้องใช้วัสดุกันน้ำ ไม่จำเป็นต้องยึดกับรองเท้า แต่จะเป็นลักษณะเหมือนถุงเท้าที่ให้ผู้ใช้สวมลงไป แล้วให้ยาวสูงขึ้นมา เพื่อว่าถ้าทากปีนป่ายขึ้นมาจะได้มองเห็นได้
ข้อพิจารณาในการเลือกเกเตอร์
เนื่องจากลักษณะการใช้งาน ขนาดร่างกายของแต่ละคนที่ไม่เท่ากัน เกเตอร์จึงมีความแตกต่างกันด้วย ทั้งในเรื่องของวัสดุในการทำ การออกแบบส่วนยึด ล็อคกับขาของผู้ใช้ ก็เป็นข้อควรพิจารณาอย่างหนึ่ง ในการเลือกซื้อเกเตอร์ที่เหมาะกับผู้ใช้ มีข้อควรพิจารณาดังนี้ครับ
ลักษณะกิจกรรมที่จะเอาไปใช้
อันนี้ตัดสินจากแผนการเดินทางว่าเราจะไปเจอสภาพการณ์แบบไหนครับ ให้ลองพิจารณาตามแผนการเดินทางและสภาพอากาศ ยกตัวอย่างเช่น ถ้าไปเดินไฮกิ้ง เกเตอร์ที่ใช้สำหรับไฮกิ้งโดยทั่วไปจะเน้นน้ำหนักเบา และระบายอากาศได้ดี มีความสามารถพื้นฐานอย่างเช่น การกันเศษหิน กรวด หรือฝนตกปรอยๆ ได้ แต่ถ้าเอาไปใช้ในกิจกรรมที่ต้องการการการป้องกันที่สูงขึ้นอย่างเช่น การปีนเขาหิมะ เกเตอร์ในกลุ่มนี้ก็จะต้องมีความทนทานสูง และอาจจะเพิ่มคุณสมบัติความเป็นฉนวน เพื่อเพิ่มความอุ่นให้กับผู้สวมใส่ด้วย มักจะเป็นแบบกันน้ำ ผ้าระบายอากาศได้ เพื่อความสบายในการสวมใส่ เป็นต้น
ความสูงของเกเตอร์
เกเตอร์ที่ขายกันจะมีหลายความสูง อาจจะมีสูงแค่เลยข้อเท้าขึ้นมาหน่อย เลยหน้าแข้ง หรืออาจจะสูงเกือบถึงหัวเข่า ความสูงของเกเตอร์ที่เลือกใช้ขึ้นกับเราต้องการการป้องกันแค่ไหน เช่นถ้าใช้เดินลุยหิมะหนา ก็จะต้องใช้แบบที่สูงหน่อย ในขณะที่แบบสั้นจะเหมาะกับการเดินไฮกิ้ง หรือการวิ่งมากกว่าครับ
คุณสมบัติอื่นๆของ เกเตอร์
- การกันน้ำ (Waterproof) เกเตอร์ที่ออกแบบมาสำหรับการเล่นสโนว์บอร์ด สกีก็จะออกแบบมาให้มีการกันน้ำที่ดี วัสดุระบายอากาศได้เพื่อไม่ให้ความชื้นจากหิมะเข้าไปอยู่ในรองเท้าของเรา หรือถ้าเรารู้อยู่แล้วว่าเราจะไปเดินในที่ๆ เปียก และมีหิมะ เราก็ควรจะมองหาเกเตอร์ที่กันน้ำได้ครับ
- การกันแมลง (Insect repellent) เกเตอร์บางตัวผลิตจากวัสดุที่มีคุณสมบัติในการไล่แมลง ยุง แบบนี้ก็จะเหมาะกับเวลาที่เราไปในพื้นที่ๆมีแมลงรบกวนมากๆ
- คุณสมบัติผ้าที่ทนทาน (Abrasion-resistant fabric) เกเตอร์สำหรับใช้งานหนักแบบสมบุกสมบันบางตัว จะผลิตจากผ้าไนลอนที่เสริมความแข็งแรง ทนทานที่ช่วงด้านล่าง เนื่องจากจะเป็นส่วนที่ต้องเจอกับ หิน น้ำแข็งจากหิมะ และอาจจะโดนการขูดขีดจากการส่วมใส่แครมปอน ทำให้เกเตอร์เสื่อมสภาพเร็วกว่าปกติ
- ผ้าซอฟเชล (Soft-shell fabric) เกเตอร์บางตัวจะผลิตจากผ้าซอฟเชล ที่มีความยืดหยุ่น ยึดขยายได้ และช่วยป้องกันสภาพอากาศได้ดี
- ผ้าไนลอนเคลือบ (Coated nylon) เกเตอร์แบบทั่วไปมักจะผลิตจากไนลอน แล้วเคลือบด้วยโพลียูรีเทนเพื่อช่วยคุณสมบัติใสนการกันน้ำ แบบนี้เหมาะสำหรับการใช้งานทั่วไป
- ระบบการสวม (Entry system) การสวมใส่ กเตอร์สำหรับไฮกิ้งและเดินขึ้นเขา มักจะเป็นแบบเปิดแผ่ได้หมด แล้วจะยึดพันรอบขา ติดกันโดยการใช้ตีนตุ๊กแกเป็นแนวยาวติดตรงกลางด้านหน้า
- ตัวรัดด้านบน (Top Closures) การสวมใส่เกเตอร์ให้พอดีจำเป็นต้องมีตัวช่วยรัดที่ด้านบน เพื่อให้กระชับเข้ากับขาของผู้ใช้ ไม่เลื่อนหลุดลงมากองที่ข้อเท้า ตัวรัดอาจจะมีหลายแบบ เช่นแบบเป็นสายดึงเพื่อรัด หรือมีหูเกี่ยวเหมือนกับเข็มขัด
- สายรัดรอบรองเท้าด้านล่าง (Instep straps) เนื่องจากเป็นการสวมเข้ากับรองเท้า ซึ่งมีการขยับเคลื่อนไหวตลอด ถ้าไม่มีการรัด อาจจะทำให้เกเตอร์เคลื่อนจากตำแหน่ง ทำให้เศษหิน ดิน หรือหิมะเข้าไปในรองเท้าได้ เลยต้องมีสายรัดเกเตอร์กับรองเท้า เอาไว้เพื่อให้เกเตอร์ยึดติดกับรองเท้าได้ มักจะเป็นสายคล้องลอดใต้พื้นรองเท้า
- ตะขอเกี่ยวเชือกรองเท้า (Lace hooks) จะอยู่ที่ส่วนล่างด้านหน้าของเกเตอร์ จะทำหน้าที่ช่วยยึดตัวเกเตอร์กับรองเท้าให้มั่นคงยิ่งขึ้น
สายรัดใต้รองเท้า (Instep Strap )
ตัวรัดด้านบน (Top Closures)
วิธีใช้เกเตอร์
- วิธีการสวมใส่เกเตอร์ สำหรับรุ่นที่เป็นตีนตุ๊กแก ให้แกะตีนตุ๊กแกที่ออก เพื่อคลี่เกเตอร์ออกมาเป็นแผ่นก่อน แล้วเอาไปพันรอบขา ปรับขนาดให้พอดีกับรอบขา ไม่จำเป็นต้องพันแน่นมากครับ ติดตีนตุ๊กแกโดยให้ตีนตุ๊กแกจะอยู่ทางด้านหน้า แต่อันนี้ไม่ใช่ทุกรุ่นนะครับ บางรุ่นสวมใส่โดยใช้ซิปด้านข้างก็มีครับ
- รัดสายด้านล่าง โดยให้ตำแหน่งสายตัวรัดด้านล่างให้อยู่ที่บริเวณด้านนอกขา เพื่อป้องกันการเตะโดนกันเองระหว่างเดิน
- รัดส่วนบนตรง ไม่จำเป็นต้องแน่นมากครับ แค่ให้ไม่รูดลงมาระหว่างเดินก็พอ
- ถ้าเกเตอร์ของคุณมีสายรัดกับเชือกรองเท้า ก็ให้เกี่ยวด้วย โดยดึงขอเกี่ยวไปเกี่ยวให้ไกลที่สุดเท่าที่ทำได้ ทั้งนี้ไม่จำเป็นต้องไปเกี่ยวถึงเชือกชุดสุดท้ายบนรองเท้า
- ถ้าต้องสวมใส่กางเกงกันฝน กับเกเตอร์ ให้สวมกางเกงกันฝนทับเกเตอร์ เพราะถ้าสวมเกเตอร์ด้านนอก น้้ำอาจจะไหลจากางเกงส่วนบนไปเข้าเกเตอร์ได้
โดยสรุปนะครับ เกเตอร์อาจจะไม่ใช่อุปกรณ์ที่จำเป็นสำหรับทุกคน แต่จะเป็นอุปกรณ์ที่จำเป็นมากสำหรับ นักวิ่ง นักเดินทางที่ต้องเดินลุยหิมะ กรวด หิน ทราย แล้วไม่อยากให้การเดินทางสะดุดติดขัด หิมะไม่เข้าไปละลายเป็นน้ำอยู่ในรองเท้า ทำให้รองเท้า ถุงเท้าเปียกชื้น ส่งผลต่อการเดิน หรืออาจจะทำให้เกิดแผลที่เท้าได้ ถ้าท่านผู้อ่านมีโอกาสได้เดินทางในลักษณะข้างต้นนี้ เกเตอร์จะเป็นสิ่งจำเป็นมากอย่างหนึ่งเลยครับ
ถ้าใครสนใจมาทดลองดูของที่ร้านได้ครับ ที่ร้าน Pete & Paul Outdoor เรามีเกเตอร์จำหน่ายอยู่หลายรุ่น ทั้งแบบที่สูง แบบต่ำ แบบผ้ากันน้ำ แบบเบา เรามีทีมงานที่พร้อมจะให้คำแนะนำในการเลือกซื้อ สามารถดูรายละเอียดได้ที่ Website ของทางร้าน ครับ